Placówki budżetowe mogą uzyskać fakturę z odroczonym, 14 dniowym terminem płatności - Instrukcja

Jak poprawić orientację przestrzenną u dziecka z zaburzeniami SI - poradnik dla rodziców

Rozwój dziecka obejmuje wiele kluczowych obszarów — wśród nich znajduje się również orientacja przestrzenna. To zdolność dziecka do rozpoznania, gdzie jest jego ciało w przestrzeni, w relacji do otoczenia, do innych obiektów i osób, oraz umiejętność przemieszczania się w sposób adaptacyjny i bezpieczny. U dzieci z trudnościami w integracji sensorycznej (SI) orientacja przestrzenna może być zaburzona — co wpływa negatywnie na motorykę, aktywność ruchową, uczestnictwo w zabawie i szkolnych zadaniach, a także na pewność siebie i komfort życia codziennego.

W tym wpisie przyjrzymy się: czym jest orientacja przestrzenna, jak zaburzenia SI ją mogą zakłócać, jakie są objawy takich trudności, jakie mogą być skutki opóźnienia lub braku interwencji, a także — co bardzo ważne — jakie ćwiczenia mogą wykonywać rodzice w domu, by wspierać dziecko w poprawie orientacji przestrzennej.

Warto podkreślić, że choć wpis zawiera konkretne propozycje ćwiczeń — nie zastępuje on diagnozy i terapii prowadzonej przez specjalistę (terapeutę SI, fizjoterapeutę, ergoterapeutę). To narzędzie uzupełniające pracę specjalistów, a także pomoc dla rodziców w codziennym wspieraniu dziecka.


Czym jest orientacja przestrzenna i jaki ma związek z integracją sensoryczną

Definicja i znaczenie orientacji przestrzennej

Orientacja przestrzenna to zdolność rozumienia i reagowania na informacje o pozycji ciała w przestrzeni, ruchu własnym ciałem oraz relacjach między ciałem dziecka a otoczeniem — zarówno statycznych (gdzie jestem) jak i dynamicznych (jak się poruszać, by uniknąć kolizji, jak pokonać przeszkodę). Dobra orientacja przestrzenna umożliwia m.in. płynne poruszanie się w pomieszczeniu czy na placu zabaw, prawidłowe reagowanie na zmiany podłoża, właściwe ustawienie rąk i nóg w ruchu, a także uczestnictwo w zabawach ruchowych.

Systemy sensoryczne biorące udział w orientacji przestrzennej to m.in.: układ przedsionkowy (vestibularny) — odpowiada za informację o ruchu głowy i położeniu w stosunku do grawitacji; układ proprioceptywny (czucie głębokie) — dostarcza danych o ułożeniu mięśni, stawów, elementach ciała względem siebie; układ wzrokowy — pozwala orientować się w otoczeniu i relacjach przestrzennych; układ dotykowy także może uczestniczyć w informacji o kontakcie ciała z powierzchnią. Współpraca tych układów i ich integracja jest konieczna, by orientacja przestrzenna działała sprawnie.

Związek z zaburzeniami integracji sensorycznej (SI)

Zaburzenia integracji sensorycznej, zgodnie z teorią opracowaną przez A. Jean Ayres, to sytuacja, gdy układ nerwowy ma trudności z odbiorem, organizacją i wykorzystaniem informacji sensorycznych pochodzących z różnych modalności — co może prowadzić do nieadekwatnych lub opóźnionych reakcji ruchowych, posturalnych czy adaptacyjnych. ResearchGate+3PMC+3NCBI+3

W opisie integracji sensorycznej podkreśla się, że integracja wszystkich tych bodźców (dotykowych, przedsionkowych, proprioceptywnych, wzrokowych itp.) tworzy fundament dla wyższych funkcji — takich jak orientacja w przestrzeni, kontrola posturalna, planowanie ruchu i adaptacja do zmieniających się warunków środowiska. NCBI+1

Zatem, jeśli u dziecka wystąpią zaburzenia w obszarze przedsionkowym lub proprioceptywnym — mogą one skutkować zaburzeniami orientacji przestrzennej: np. dziecko może mieć trudność z określeniem, gdzie jego ciało się znajduje, z oceną odległości, z poruszaniem się w sposób bezpieczny w otoczeniu, z pewnym ustawieniem nóg czy rąk podczas ruchu.

Dodatkowo, badania wskazują, że u dzieci ze spektrum autyzmu występują trudności w integracji informacji przestrzenno‑temporalnej — czyli zarówno „gdzie” jak i „kiedy” w przestrzeni — co wpływa także na orientację przestrzenną. MDPI

Dlaczego orientacja przestrzenna jest kluczowa dla dziecka

Prawidłowa orientacja przestrzenna umożliwia dziecku:

  • bezpieczne poruszanie się w różnych warunkach (po schodach, na placu zabaw, w pomieszczeniu ze zmianą podłoża),

  • uczestnictwo w zabawach ruchowych i sportowych — które wymagają zmiany pozycji, reakcji na ruch innych dzieci, oceny odległości, przewidywania ruchu,

  • rozwijanie samodzielności – np. w ubieraniu się, wchodzeniu i schodzeniu ze schodów, przechodzeniu przez korytarze w szkole, orientacji w sali, na boisku,

  • rozwój koordynacji, równowagi, planowania ruchu — bo orientacja przestrzenna to fundament tych umiejętności,

  • budowanie pewności siebie w ruchu – dziecko, które czuje „gdzie jest moje ciało” i „jak się poruszyć”, czuje się bezpieczniej i chętniej angażuje się w aktywności.

W skrócie: problemy z orientacją przestrzenną mogą ograniczyć aktywność ruchową dziecka, jego uczestnictwo w ruchu, rozwój motoryczny, a także wpływać na jego emocje i relacje z rówieśnikami.


Objawy zaburzeń orientacji przestrzennej u dziecka z zaburzeniami SI

Ponieważ orientacja przestrzenna angażuje różne układy sensoryczne i motoryczne, objawy mogą być dość różnorodne. Poniżej zestawienie najczęściej obserwowanych oznak, które mogą sugerować, że dziecko ma trudności z orientacją przestrzenną – zwłaszcza w kontekście zaburzeń integracji sensorycznej.

Typowe objawy

  • Dziecko często się potyka, przewraca lub „wpada” na przeszkody – częściej niż rówieśnicy;

  • Dziecko wydaje się niepewnie poruszać w nowych środowiskach (np. w nieznanej sali, na placu zabaw, w nowym pomieszczeniu);

  • Dziecko unika aktywności ruchowych wymagających zmiany pozycji, orientacji w otoczeniu – np. chodzenia po belce, wspinania się, przechodzenia po niestabilnym podłożu, slalomu;

  • Dziecko wykazuje trudność w ocenie odległości i relacji przestrzennych – np. „daleko” vs „blisko”, rozstaw nóg czy rąk, może być zbyt szeroki rozstaw stóp podczas chodzenia, by zwiększyć stabilność;

  • Przy zmianie kierunku ruchu (np. obrót, zmiana toru) dziecko jest opóźnione lub potrzebuje dużej uwagi;

  • Dziecko ma trudności z poruszaniem się w warunkach ograniczonej widoczności lub gdy wzrok nie może być głównym wsparciem – np. w ciemniejszym pomieszczeniu, przy zamkniętych oczach;

  • Dziecko może mieć tendencję do trzymania się ściany, przeszkody, trzymać rękę osoby dorosłej podczas poruszania się – w celu uzyskania dodatkowego wsparcia orientacyjnego;

  • W zabawach lub grach ruchowych dziecko może być mniej aktywne, częściej być obserwatorem niż uczestnikiem, unikać torów przeszkód, slalomów, gier, które wymagają dobrej orientacji;

  • Dziecko może mieć opóźnienia w rozwoju motoryki dużej – np. później wspinanie się, później jazda na rowerze, trudności z wchodzeniem i schodzeniem ze schodów;

  • Dziecko może mieć trudności w koordynacji ruchowej – przemieszczenie się, zmiana pozycji, obracanie się, wejście w przestrzeń między innymi dziećmi;

  • Emocjonalnie: dziecko może czuć się mniej pewne siebie, może unikać ruchu z obawy przed potknięciem się, z upadkiem lub poczuciem dezorientacji przestrzennej;

  • Dziecko może wykazywać nadmierną zależność od wzroku dla orientacji – np. patrzy stale pod nogi, trzyma się czegoś widocznego, by „móc się zorientować”.

Kiedy objawy są bardziej widoczne

  • W nowym lub nieznanym otoczeniu – np. nowe przedszkole, nowa sala, plac zabaw, zmiana miejsca;

  • W warunkach trudniejszych sensorycznie – np. w tłumie, w ruchu, na niestabilnym lub śliskim podłożu, przy zmiennej oświetleniu;

  • W sytuacjach wymagających zmiany orientacji – obrót, zmiana kierunku, wejście/wyjście, przejście między przeszkodami;

  • W zadaniach wielozmysłowych – np. gdy wzrok jest mniej dostępny lub ograniczony, dziecko musi polegać na przedsionku czy propriocepcji;

  • W zabawach ruchowych grupowych, gdzie szybka orientacja w przestrzeni i reagowanie są wymagane.

Jeśli rodzic zauważa szereg takich objawów — szczególnie gdy dziecko jednocześnie wykazuje inne symptomy zaburzeń SI — warto rozważyć konsultację ze specjalistą.


Skutki niepodjęcia lub opóźnienia terapii orientacji przestrzennej

Jeśli trudności z orientacją przestrzenną wynikające z zaburzeń integracji sensorycznej pozostaną nierozpoznane lub nie zostaną odpowiednio wspierane, mogą pojawić się różnorodne negatywne konsekwencje — zarówno w sferze ruchowej, szkolnej, emocjonalnej, społecznej — które mogą utrudniać dziecku rozwój i komfort życia.

Motoryczne i ruchowe skutki

  • Ograniczenie aktywności ruchowej – dziecko może unikać zabaw, ruchu, torów przeszkód, wspinania się, bo doświadcza frustracji, potknięć, przewracania się;

  • Mniej doświadczeń ruchowych → słabsza koordynacja, mniejsza siła, mniejsze umiejętności w porównaniu z rówieśnikami;

  • Częstsze upadki, potknięcia, co może prowadzić do kontuzji lub lęku przed ruchem;

  • Trudności w automatyzacji ruchu – np. w jeździe na rowerze, w wejściu i zejściu ze schodów, w bieganiu po nierównym terenie;

  • Mniejszy rozwój motoryki dużej i / lub małej – co może mieć wpływ także na czynności szkolne (siedzenie przy biurku, pisanie, korzystanie z przestrzeni klasy).

Szkolne i poznawcze skutki

  • Problemy z uczestnictwem w zajęciach ruchowych, w układaniu przestrzeni w klasie, w zajęciach grupowych, w sportach;

  • Trudności w zadaniach, które wymagają orientacji przestrzennej — np. prace plastyczne z układaniem elementów w przestrzeni, gry ruchowo‑zabawowe, tor przeszkód;

  • Możliwy wpływ na uwagę i koncentrację — ponieważ dziecko może potrzebować więcej zasobów by „orientować się”, co mniej zostaje na uwagę, naukę;

  • Mniejsza płynność ruchowa lub spowolnienie adaptacji w zadaniach nowych – co może wpływać na poczucie „nie nadążam” w stosunku do rówieśników;

  • Potencjalne opóźnienie w rozwoju umiejętności planowania ruchu i przetwarzania przestrzenno‑czasowego — badań wskazujących na związek między przetwarzaniem przestrzenno‑czasowym a trudnościami sensorycznymi. MDPI

Emocjonalne i społeczne skutki

  • Poczucie mniej pewności siebie w ruchu – dziecko może mówić „Nie lubię takich zadań, bo ciągle się przewracam”, co wpływa na samoocenę;

  • Unikanie sytuacji ruchowych lub społecznych, w których orientacja przestrzenna jest wymagająca – co może ograniczać kontakty rówieśnicze, zabawy na placu zabaw, w ruchu;

  • Możliwe frustracje – dziecko może być często proszone o pomoc/ratunek, mieć wrażenie bycia „mniej sprawnym” niż rówieśnicy;

  • Mniejsza aktywność ruchowa → mniejsza szansa na rozwój sprawności, co może wpływać na relacje z rówieśnikami, na uczestnictwo w grach grupowych, sportowych;

  • W dłuższej perspektywie – ograniczony repertuar aktywności fizycznej → wpływ na zdrowie, sprawność, satysfakcję z życia.

Długofalowe konsekwencje

  • Jeśli trudności utrzymują się w wieku szkolnym i nastoletnim, dziecko może nadal unikać aktywności ruchowych — co może prowadzić m.in. do gorszej sprawności fizycznej, większego ryzyka nadwagi, mniejszej uczestniczości w życiu sportowym i rekreacyjnym;

  • Możliwość trwałego ograniczenia w aktywnościach, w których wymagane są dobre umiejętności orientacji przestrzennej — co może ograniczać wybór form spędzania czasu wolnego;

  • W dorosłości – możliwe utrzymanie się trudności w zadaniach wymagających przestrzennej orientacji (np. w pracy, w sytuacjach ruchowych, w aktywnościach rekreacyjnych) – co może wpływać na jakość życia, aktywność fizyczną, pewność siebie.

Zatem – im wcześniej zostanie zauważona trudność i podjęta interwencja (ćwiczenia, wsparcie terapeutyczne) — tym korzystniej dla dziecka.


Zestaw ćwiczeń dla rodziców – wspieranie orientacji przestrzennej w domu

Poniżej przedstawiam zestaw ćwiczeń, które rodzic może wykonywać z dzieckiem w domu lub ogrodzie (z elementami zabawy!), aby wspierać rozwój orientacji przestrzennej. Ćwiczenia angażują różne podsystemy sensoryczne (przedsionkowy, proprioceptywny, wzrokowy) i są podzielone na poziomy od prostszych do bardziej zaawansowanych. Zawsze warto skonsultować się ze specjalistą SI/fizjoterapeutą, by dostosować ćwiczenia do indywidualnych potrzeb dziecka.

Wskazówki ogólne

  • Wybieraj momenty, gdy dziecko jest wypoczęte i w dobrym nastroju — najlepiej krótsze sesje (np. 10‑15 minut) niż długie, męczące.

  • Zaczynaj od łatwiejszych zadań i stopniowo zwiększaj trudność — nowy element, zmiana pozycji, mniej stabilne podłoże, mniejsza widoczność.

  • Utrzymuj regularność — powtarzalność jest kluczowa dla uczenia się orientacji przestrzennej.

  • Uczyń ćwiczenia zabawą — dziecko chętniej angażuje się, gdy element ruchowy jest ciekawy i radosny.

  • Obserwuj dziecko — reaguj, jeśli ćwiczenie staje się zbyt trudne lub frustrujące, zmniejsz poziom trudności.

  • Chwal postępy — pozytywne wsparcie zwiększa motywację i pewność siebie dziecka.

Poziom 1 – podstawowy (stabilne podłoże, wolny ruch)

  1. „Mapa podłogi”

    • Na podłodze w pokoju narysuj (np. kredą, taśmą) prostą drogę – np. linie prowadzące od punktu A do B. Poproś dziecko, by przeszło trasę w dwóch trybach: normalnym i „zatrzymaj się, obróć w miejscu, wskaż prawą/lewą rękę/dłoń”.

    • Zadanie: zmienna instrukcja – „idź do punktu B, zatrzymaj się, obróć się w lewo i podnieś dłoń do góry”. To pomaga dziecku rozumieć kierunki, „lewo/prawo”, obrót w przestrzeni.

  2. Chodzenie z oczami w górze

    • Dziecko chodzi po wyznaczonej linii (taśma na podłodze) z rękami wyciągniętymi na boki, patrząc przed siebie (nie pod nogi). To pomaga osłabić tendencję „patrz pod nogi” i uczy stabilizacji w przestrzeni.

    • Następnie wykonaj wariant: dziecko idzie, a ty (rodzic) lekko zmieniasz prędkość lub kierunek („teraz skręć w prawo”, „zatrzymaj się i obróć w lewo”).

  3. Rzut i obrót

    • Stańcie naprzeciw siebie. Rzuć lekko miękką piłkę do dziecka. Zadanie: dziecko łapie piłkę, obraca się w prawo lub w lewo (na twoje polecenie) i rzuca Ci piłkę z powrotem. To ćwiczenie angażuje orientację w relacji „gdzie jestem”, „gdzie była piłka”, ruch obrotowy.

  4. Stanie na jednej nodze z ramionami w bok

    • Dziecko stoi na jednej nodze, ramiona rozszerzone. Po utrzymaniu 10–15 s zmienia nogę. Następnie wersja trudniejsza: dziecko ma zamknięte oczy (z nadzorem), lub stoi na miękkiej poduszce. To zwiększa wymagania dla układu przedsionkowego i proprioceptywnego.

Poziom 2 – średnio zaawansowany (zmienne podłoże, ruch, zmiana kierunku)

  1. Chodzenie po powierzchni zmiennej

    • Przygotuj dwa‑trzy podłoża: matę, poduszkę/piankę, dywan. Dziecko przechodzi trasą: podłoga → mata → poduszka → mata → podłoga. W trakcie: na sygnał rodzica – „obrót o 90°”, „zatrzymaj się, dotknij palcem podłogi”. Tak dziecko trenuje orientację w zmiennych warunkach i reagowanie na sygnały.

  2. Slalom między pachołkami z kierunkiem

    • Ustaw pachołki/krzesła w linii lub łuku. Dziecko przechodzi slalomem, ty podajesz komendy: „skręć w prawo”, „skręć w lewo”, „zatrzymaj się, obróć całe ciało”. Można dodać wariant: dziecko ma zamknięte oczy lub patrzy w bok — co wymaga większej świadomości ciała w przestrzeni.

  3. Rzuty/tropy w przestrzeni

    • Rozrzuć kilka małych woreczków lub piłek na podłodze. Dziecko stoi w środku, na hasło „start” wybiera jeden woreczek, biegnie do niego, podnosi, wraca i wskazuje miejsce, z którego tańczył się ruch – „skąd wyszedłem”, „gdzie jestem teraz”. To ćwiczenie angażuje orientację przestrzenną i świadomość relacji: „gdzie byłem”, „gdzie jestem teraz”.

  4. Obrót z zadaniem manualnym

    • Dziecko stoi, trzyma w ręku lekką piłeczkę. Na sygnał: „obrót w prawo/ w lewo i rzuć piłkę do kosza/szmatki”. Potem wróć na pierwotne miejsce. Ważne: dziecko musi orientować się, w którą stronę się obraca, kontrolować ciało, zrekrutować wzrok i ruch.

Poziom 3 – zaawansowany (dynamiczny ruch, większe wymagania orientacyjne)

  1. Tor przeszkód „świat‑przestrzeń”

    • Utwórz domowy tor przeszkód: np. skrzynia, mata, poduszka, lina, łuk z krzeseł. Dziecko przechodzi tor: wchodzenie, zeskakiwanie, omijanie, skręty, zmiany kierunku. Dodaj zadania orientacyjne: „wejdź do tunelu, obróć się, wyjdź na drugą stronę i klasknij”. Tak łączysz ruch i orientację przestrzenną.

  2. Huśtawka/obrót + lokalizacja obiektu

    • Dziecko siedzi na huśtawce przedsionkowej lub na dużej piłce (rodzic kołysze delikatnie na boki/przód‑tył). Zadanie: dziecko ma w ręku woreczek lub piłeczkę, musi rzucić ją lub przekazać rodzicowi w określonym kierunku („do twojej lewej”, „do twojej prawej”), podczas gdy kołysze się. To wymagające ćwiczenie dla układu przedsionkowego i orientacji przestrzennej.

  3. Zamknięte oczy, dźwięk‑kierunek

    • Dziecko ma lekko zasłonięte oczy lub przymknięte, rodzic po drugiej stronie pokoju wydaje dźwięk (np. dzwoneczek). Zadanie: dziecko musi zlokalizować źródło dźwięku i dotrzeć tam, omijając przeszkody. To trening orientacji w przestrzeni z ograniczonym wsparciem wzroku — więc mocno rozwija inne zmysły (przedsionek, słuch, propriocepcja).

  4. Gra „gdzie jestem” na czas

    • W pomieszczeniu ustaw kilka punktów (np. poduszki, krzesła). Dziecko z zamkniętymi oczami (lub zasłoniętymi) staje w punkcie startu. Rodzic mówi: „przejdź trzy kroki w prawo, dwa do przodu, obróć się w lewo i dotknij krzesła”. Zadanie: dziecko wykonuje polecenia i podpisuje: „jestem przy krześle”. Można mierzyć czas lub liczbę błędów — aby motywować i ocenianie postępów.

Monitorowanie i adaptacja ćwiczeń

  • Raz na dwa‑trzy tygodnie oceńcie razem z dzieckiem: „Które ćwiczenie było łatwiejsze? Co było trudne? Jak się czułem?” — to buduje świadomość ruchową i orientacyjną.

  • Zapisujcie: ilu błędów było mniej niż poprzednio? Czy dziecko szybciej orientuje się w trasie? Czy mniej potrzebuje pomocy?

  • Współpracujcie z terapeutą: warto przekazać informacje o ćwiczeniach domowych i postępach — to pozwala dostosować terapię.

  • Zmieniajcie środowisko: raz w domu, raz w ogrodzie, na trawie, po poduszce, po piasku — różnorodność podłoża i warunków sprzyja generalizacji umiejętności orientacyjnych.

  • Utrzymujcie pozytywną atmosferę — nagradzajcie za wysiłek, świętujcie niewielkie sukcesy, unikajcie porównań z rówieśnikami („on to potrafi, a ty nie”) — liczy się progres względem siebie.


Wskazówki dla rodziców – jak wspierać dziecko w orientacji przestrzennej

Poza konkretnymi ćwiczeniami warto wziąć pod uwagę także codzienne strategie i środowiskowe wsparcie, by orientacja przestrzenna rozwijała się w naturalnych sytuacjach.

  • Obserwuj uważnie: zwracaj uwagę na sytuacje, w których dziecko wydaje się „zagubione” w przestrzeni, co je dezorientuje (np. duży pokój, inne podłoże, duża grupa dzieci).

  • Twórz przewidywalne środowisko: ułatwiaj dziecku orientację w domu – np. oznacz wyraźnie przestrzenie („to jest półka na zabawki”, „tu jest Twoje miejsce do zabawy”), unikaj chaosu, by zmniejszyć obciążenie orientacyjne.

  • Włącz ruch w codzienność: chodzenie po nierównym podłożu (trawa, piasek), wspinaczka, zabawy w tropienie, orientację – to wszystko wspiera orientację przestrzenną.

  • Zmniejsz wsparcie wzroku (gdy to możliwe i bezpieczne): np. dziecko chodzi z lekkim zasłonięciem oczu (np. przy zabawie „z przewiązanymi oczami” w bezpiecznym miejscy) – by zmusić układ do większego wykorzystania przedsionka i propriocepcji.

  • Bądź partnerem w zabawie ruchowej – angażuj dziecko w gry z elementem zmiany kierunku, obrotu, wyboru trasy – to świetna okazja do wspierania orientacji przestrzennej w kontekście zabawy.

  • Współpracuj z terapeutą integracji sensorycznej – wykonujcie w domu zadania, które terapeuta zlecił; dzielcie się obserwacjami; pytajcie o sugestie co do środowiska domowego.

  • Bądź cierpliwy i konsekwentny – orientacja przestrzenna to umiejętność, która rozwija się w czasie. Regularność i pozytywne doświadczenia są kluczowe.

  • Świętuj małe kroki – każde poprawienie orientacji, mniej potknięć, lepsza pewność siebie – to sukces, który buduje motywację dziecka.


Podsumowanie

Orientacja przestrzenna jest kluczowym aspektem rozwoju dziecka — stanowi podstawę wielu ruchowych, społecznych i poznawczych kompetencji. U dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej orientacja przestrzenna może być zaburzona, co objawia się w różnorodny sposób: od częstych potknięć po unikanie aktywności ruchowych. Niepodjęcie odpowiedniej interwencji może prowadzić do ograniczeń ruchowych, szkolnych, społecznych i emocjonalnych.

Na szczęście — istnieją konkretne strategie wsparcia i ćwiczenia, które rodzice mogą wprowadzić w domu: od prostych zadań na stabilnym podłożu po zaawansowane tory przeszkód i sytuacje ruchowe. Kluczowe jest, by ćwiczenia były systematyczne, dostosowane do dziecka, w formie zabawy, i by współpracować ze specjalistą integracji sensorycznej.

Zaangażowanie rodzica, świadomość problemu, systematyczne wsparcie ruchowe i sensoryczne prowadzą do realnych postępów: dziecko zyskuje większą pewność siebie w ruchu, lepszą orientację w przestrzeni, szerszy zakres aktywności fizycznej i lepszą jakość życia.


Bibliografia

  1. Pfeiffer, B. A., et al. (2011). Effectiveness of Sensory Integration Interventions in Children with Autism Spectrum Disorders: A Pilot Study. PMC. PMC

  2. Guardado, K. E. (2023). Sensory Integration. StatPearls, NCBI Bookshelf. NCBI

  3. Nosek‑Kozłowska, K. (2024). Sensory integration disorders – a problem for children in the modern world. Rozprawy Społeczne, 18(1), 269‑280. rozprawyspoleczne.edu.pl

  4. Coelho, F., et al. (2025). Sensory Processing of Time and Space in Autistic Children. Children 12(10):1366. MDPI

  5. Gorman, M. E., Kashani, N. H. (2017). A. Jean Ayres and the development of sensory integrative therapy: a case study in the development and fragmentation of a scientific therapy network. Social Epistemology, 31(2), 107‑129. 2024.sci-hub.box

Pokaż więcej wpisów z Listopad 2025
pixel